घोकाइ २: म पेन्डुलम मन पराउँछु।

अनायास आज मेरा बिगत देखि वर्तमान सम्मका घोकाइहरु याद आइरहेछन। कुनै बेला थियो; च्याख्ला कसरी पकाउने भनेर निम्न माद्यामिकका पाठ्यपुस्तकहरु घोकिरहेथें - पाक शिक्षा। अलि पछि माद्यामिकमा आएर धनुस्टन्कारका लक्षणहरु र मस्तिस्कज्वोरोका कारणहरु घोकियो। संगसंगै आलुमा लाग्ने रातो कमिलो र गाइ-भैंसीमा लाग्ने खोरेतका उपचार पद्धतिहरु घोकियो। चन्द्र ग्रहण र प्रकाश वर्षका पारिभाषाहरु पनि बुनिए, ति कलिला मानषपटलहरुमा। उ बेला दिमाग पनि अलि धारिलो नै थियो क्यारे, सयौँ रोगहरुका २०औँ लक्षण र उपचारका क्रमांकहरु कण्ठस्थ हुन्थे।

अलि पछी महाबिद्यालयका पहिला-पहिला दिनहरुमा प्रिज्म र कोनका पारीधीहरु घोकियो - मेन्सुरेसनमा। अझ पछी घर, सडक र पुल-पुलेसाका नाप-जोखहरु घोकियो; पैसा र पदार्थका परिमाणहरु, थिओडोलाइटको बबल, र २ नम्बर चाल्नोका छिद्रहरु नियालेर धेरै बर्षहरु बिते। विश्वबिद्यालयमा घोक्ने बिषयवस्तुहरु अझ फरक पर्दै गए। ठुला ठुला घर र पुलहरुबाट म अब सानो भाडोमा सिमित भए: १४" को CRT र १४४ बर्ग इन्च को प्रसोधक यन्त्र यानि CPU; सयौं algorithma हरु र तिन्लाई कार्वान्वन गर्ने सफल-असफल प्रयासहरु संगै उमेरका धर्साहरु कोरिदै गएथे र पावर चस्माले अब तं उही बिद्यालयमा पिप्सा चपाउदै कोठे रिंगमा सुन्तलीलाई छेकिरहेको किसोर रहिनस भनिरहेथे।

विश्वबिद्यालयका माथिल्ला तहहरुमा घोक्ने पाठ्यक्रम अरु परिवर्तन भए। भु-उपग्रह प्रक्ष्यपणका तरिकाहरु; तिनले पछ्याउने बाटोहरु; तिनिहरुमा जडिएका यन्त्रहरु; तिन्ले पढाएका तस्बिरका बिस्लेषणहरु र अनी कसरी म कृष्णभिरको पहिरो (शायद अहिले त्यो असान्धर्विक भईसक्यो कि; भन्छन नि साउनमा आँखा फुटेको गोरु सधैं हरियो देख्छ) लाई यि उपग्रहहरु प्रयोग गरेर अवलोकन गरुंला भन्ने तौर-तरिकाहरु। जीवन तेत्ती घोकाइहरुमा खुशी रहेन; घोक्ने भोक अब अर्को दिसा तिर लम्कियो; गोलार्धको अर्को पाटोमा। आजकल म बडेमानको एउटा ट्र्याकटर घोक्छु; घोकाइमा तुक धेरै नहोला; तर एउटा नितान्त नौलो घोकाइ। भु-उपग्रहका ठुला ठुला कुरा बाट पुन: म धर्तिको स-सानो कुरामा ओर्लिएको छु। हुनत: यो डियर भन्नेको ट्र्याकटर पनि सानो छैन; मेरो गाउँको २ तले घर जत्रै होला; एसो बिचरा गर्दा।

र २७ बर्ष भरिको अबिरल घोकाइपछी म एउटा ट्र्याकटर ड्राइभर भएको छु। प्रत्यक चिसा बिहानिहरुमा म मतान बाट तेस्लाई निकाल्छु; ठुलो फांटमा पुर्याउछु; कहिले आँफै steering घुमाउछु; कहिले मेरो सानो कम्प्युटर प्रोग्रामलाइ अह्राउछु; यता लैजा र उता लैजा भनेर अनी कता गईरहेछ भनेर अबलोकन गर्छु। सुर्यको प्रकाश धमिलिदै गएपछी पुन: म कम्पुटरबाट ट्र्याकटरको कब्जा आफ्नो हातमा लिन्छु र मतानमा फर्काउछु; सुस्तरी; पछाडितर्फबाट। मानौं उसरिनै; जसरी म 'तारे' र 'माले' गोरुलाई बिहानै फुकाउथें; हलो काधमा राखेर टाहारबारी तर्फ धपाउथें; दिनभर ह-ह-तारे-ह-ह-होर्रा गर्दै बाझो फुटाउथें र सांझ पर्न लाग्द फुकाएर गोठमा फर्काउथें अनी चु-चु-चु-चु गर्दै बानेर २ मुठा पराल हालिदिन्थें। मेरो बाबा मेरो यो सब परिवर्तन माथि अनन्तबाट नियालिरहनु भएको होला र भन्नु हुदो हो- "तं यो पुरा आधा जीवन खर्चेर के बनिस कान्छा? तेही ट्र्याकटर चलाऊने नै रहर थियो त म त्यो काला-बन्जराको फाटमा १० कठ्ठा किनेर टाटा को ३ पांग्रे उहिले किन्देको हुंदो हुं।" बाबा मलाई माफ गरिदिनुस्; म तपाईंको लायक बन्न सकिन; शायद।

यसरी अबिरल परिवर्तनहरुबाट गुज्रिए मेरा घोकाइहरु। शायद अरुको पनि यस्तै हुदो हो; तेत्ति हो -मलाई आफ्नो प्यारो लाग्छ; अरुलाई उनर्कै। शायद म नै उस्तो; कहिल्यै पनि जे घोकिरहेछु तेस्मा रमाउन सकिन हुँला; कम्तिमा तेती रमाइन जतीकी तेसैमा अबिछिन्न भुलिरहन सामर्थ्य रहोस्। शायद अध्ययन (यानी मैले भनिरहेको घोकाइ; म जहिले पनि तेसै भन्छु किनकी जे कुरा बुझेको छैन त्यो पढ्नु भनेको घोक्नु हो; बिस्तारै लत लागे पछी त्यो बुझेको जस्तो हुन्छ; जस्तैकी २+२=४ भनेर २ कक्ष्यामा म घोक्थें; अहिले बुझे झैं लाग्छ) मेरो मिल्दो कुरा हैन। तैपनी; चाहेर हो कि नचाहेर; स्वदेश्-बिदेश सबै चाहरियो- अध्ययनार्थ; यानी घोक्नका खातिर। अफसोस; अनतत: म त्यो भए "भिरको चिन्डो उधो न उभो"। तर म यो मन पराउछु। म पेन्डुलम मनपराउछ; त्यो सधैं चलिरहन्छ वा हिडिरहन्छ; तर कहिल्यै कही पुग्दैन। को नै कहाँ पुगेको छ र। जस्ले जे भनोस; जहाँ पुगे भनेर स्वोघोषणा गाह्रोस; आखिर प्रिथ्भी गोलो छ; कही पुगे भन्नु तेस्को खिलाफ हुनेछ। कही पुगे भनेर अली अझै हिंड्नुस् फेरी पुरानै ठाउँमा। अनी के फरक भयो र पेन्डुलम र त्यो कोही जो आफुलाई चलायमान सम्झन्छ। तेसैले म पेन्डुलमा मन पराउछु। यदी म मन पराउछु भने कस्को के लाग्छ। आखिर जीवन मेरो हो।


source: http://www.pendulumhealing.com/images/pendulum_sketch.gif

साच्ची! अव त अलिकती जीवन उन्को पनि हो र अर्को टुक्रा त्यो फुलको पनि हो; जो कहीं अन्कुराउनेछ। म अलिकती पेन्डुलम निकालेर अरु केही बन्न खोजिरहेछु!